همه چیز درباره بایوس BIOS

همه چیز درباره بایوس BIOS

  BIOS دارای وطایف متعددی است . ولی بدون شک مهمترین وظیفه آن استقرار سیستم عامل در حافظه است . زمانیکه کامپیوتر روشن و ریزپردازنده سعی در اجرای اولین دستورالعمل های خود را داشته باشد ، می بایست دستورالعمل های اولیه از مکان دیگر در اختیار آن گذاشته شوند ( در حافظه اصلی کامپیوتر هنوز اطلاعاتی قرار نگرفته است ) دستورالعمل های مورد نظر را نمی توان از طریق سیستم عامل در اختیار پردازنده قرار داد چراکه هنوز سیستم عامل در حافظه مستقر نشده و همچنان بر روی هارد دیسک است .

یکی از متداولترین موارد کاربرد حافظه های Flash ، استفاده از آنان در BIOS)Basic Input/Output System) است . BIOS این اطمینان را به عناصر سخت افزاری نظیر : تراشه ها ، هارد دیسک ، پورت ها ، پردازنده و ... خواهد داد که بدرستی عملیات خود را در کنار یکدیگر انجام دهند.

هر کامپیوتر ( شخصی ، دستی ) دارای یک ریزپردازنده بعنوان واحد پردازشگر مرکزی است . ریزپردازنده یک المان سخت افزاری است .بمنظور الزام پردازنده برای انجام یک عملیات خاص، می بایست مجموعه ای از دستورالعمل ها که نرم افزار نامیده می شوند نوشته شده و در اختیار پردازنده قرار گیرد. از دو نوع نرم افزار استفاده می گردد .

- سیستم عامل : سیستم عامل مجموعه ای از خدمات مورد نیاز برای اجرای یک برنامه را فراهم می نماید. ویندوز 98 ، 2000 و یا لینوکس نمونه هائی از سیستم های عامل می باشند.

- برنامه های کاربردی : برنامه های کاربردی نرم افزارهائی هستند که بمنظور تامین خواسته های خاصی طراحی و در اختیار کاربران گذاشته می شوند. برنامه هائی نظیر : Word ، Excel و ... نمونه هائی از این نوع نرم افزارها می باشند.

BIOS در حقیقت نوع سومی از نرم افزارها بوده که کامپیوتر بمنظور عملکرد صحیح خود به آن نیاز خواهد داشت.

● خدمات ارائه شده توسط BIOS

نرم افزار BIOS دارای وطایف متعددی است . ولی بدون شک مهمترین وظیفه آن استقرار سیستم عامل در حافظه است . زمانیکه کامپیوتر روشن و ریزپردازنده سعی در اجرای اولین دستورالعمل های خود را داشته باشد ، می بایست دستورالعمل های اولیه از مکان دیگر در اختیار آن گذاشته شوند ( در حافظه اصلی کامپیوتر هنوز اطلاعاتی قرار نگرفته است ) دستورالعمل های مورد نظر را نمی توان از طریق سیستم عامل در اختیار پردازنده قرار داد چراکه هنوز سیستم عامل در حافظه مستقر نشده و همچنان بر روی هارد دیسک است . مشکل اینجاست که می بایست با استفاده از روشهائی به پردازنده اعلام گردد که سیستم عامل را به درون حافظه مستقر تا در ادامه زمینه استفاده از خدمات سیستم عامل فراهم گردد. BIOS دستورالعمل های لازم را در این خصوص ارائه خواهد کرد. برخی از خدمات متداول که BIOS ارائه می دهد ، بشرح زیر می باشد:

- یک برنامه تست با نام POST بمنظور بررسی صحت عملکرد عناصر سخت افراری

- فعال کردن تراشه های BIOS مربوط به سایر کارت های نصب شده در سیستم نظیر : کارت گرافیک و یا کنترل کننده SCSI

- مدیریت مجموعه ای از تنظیمات در رابطه با هارد دیسک،Clock و ...

BIOS ، یک نرم افزار خاص است که بعنوان اینترفیس ( میانجی ) بین عناصر اصلی سخت افزارهای نصب شده بر روی سیستم و سیستم عامل ایفای وظیفه می نماید. نرم افزار فوق اغلب در حافظه هائی از نوع Flash و بصورت یک تراشه بر روی برد اصلی نصب می گردد. در برخی حالات تراشه فوق یک نوع خاص از حافظه ROM خواهد بود.

● زمانیکه کامپیوتر روشن می گردد BIOS عملیات متفاوتی را انجام خواهد داد:

- بررسی محتویات CMOS برای آگاهی از تنظیمات خاص انجام شده

- لود کردن درایورهای استاندارد و Interrupt handlers

- مقدار دهی اولیه ریجسترها و مدیریت Power

- اجرای برنامه POST بمنظور اطمینان از صحت عملکرد عناصر سخت افزاری

- تشخیص درایوی که سیستم می بایست از طریق آن راه اندازی (Booting) گردد.

- مقدار دهی اولیه برنامه مربوط به استقرار سیستم عامل در حافظه (Bootstrap)

اولین موردی را که BIOS بررسی خواهد کرد، اطلاعات ذخیره شده در یک نوع حافظه RAM با ظرفیت 64 بایت است . اطلاعات فوق بر روی تراشه ای با نام CMOS)Complementry metal oxid semiconductor) ذخیره می گردند. CMOS شامل اطلاعات جزئی در رابطه با سیستم بوده و درصورت بروز هر گونه تغییردر سیستم، اطلاعات فوق نیز تغییر خواهند کرد. BIOS از اطلاعات فوق بمنظور تغییر و جایگزینی مقادیر پیش فرض خود استفاده می نماید.

Interrupt handlers نوع خاصی از نرم افزار بوده که بعنوان یک مترجم بین عناصر سخت افزاری و سیستم عامل ایفای وظیفه می نماید.مثلا" زمانیکه شما کلیدی را برروی صفحه کلید فعال می نمائید، سیگنال مربوطه، برای Interrupt handler صفحه کلید ارسال شده تا از این طریق به پردازنده اعلام گردد که کدامیک از کلیدهای صفحه کلید فعال شده اند.

درایورها یک نوع خاص دیگر از نرم افزارها بوده که مجموعه عملیات مجاز بر روی یک دستگاه را تبین و راهکارهای ( توابع ) مربوطه را ارائه خواهند. اغلب دستگاه های سخت افزاری نظیر: صفحه کلید، موس ، هارد و فلاپی درایو دارای درایورهای اختصاصی خود می باشند. با توجه به اینکه BIOS بصورت دائم با سیگنال های ارسالی توسط عناصر سخت افزاری مواجه است ، معمولا" یک نسخه از آن در حافظه RAM تکثیر خواهد شد.

● راه اندازی ( بوتینگ، Booting) کامپیوتر

پس از روشن کردن کامپیوتر، BIOS بلافاصله عملیات خود را آغاز خواهد کرد. در اغلب سیستم ها ، BIOS در زمان انجام عملیات مربوطه پیام هائی را نیز نمایش می دهد ( میزان حافظه، نوع هارد دیسک و ...) بمنظور آماده سازی کامپیوتر برای ارائه خدمات به کاربران، BIOS مجموعه ای از عملیات را انجام می دهد. پس از بررسی و آگاهی از تنظیمات موجود در CMOS و استقرار Interrupt handler در حافظه RAM ، کارت گرافیک بررسی می گردد. اغلب کارت های گرافیک ، دارای BIOS اختصاصی بوده که حافظه و پردازنده مربوط به کارت گرافیک را مقدار دهی اولیه می نماید. در صورتیکه BIOS اختصاصی برای کارت گرافیک وجود نداشته باشد از درایور استانداری که در ROM ذخیره شده است ، استفاده و درایو مربوطه فعال خواهد شد ( درایور استاندارد کارت گرافیک ) در ادامه BIOS نوع راه اندازی ( راه اندازی مجدد (Rebbot) و یا راه اندازی اولیه (Cold Boot ) را تشخیص خواهد داد .برای تشخیص موضوع فوق، از محتویات آدرس 0000:0472 حافظه استفاده می گردد. در صورتیکه در آدررس فوق مقدار 123h موجود باشد ، بمنزله "راه اندازی مجدد" بوده و برنامه BOIS بررسی صحت عملکرد حافظه را انجام نخواهد داد. در غیر اینصورت ( در صورت وجود هر مقدار دیگر در آدرس فوق ) یک "راه اندازی اولیه " تلقی می گردد. در این حالت بررسی صحت عملکرد و سالم بودن حافظه انجام خواهد شد. در ادامه پورت های سریال و USB برای اتصال صفحه کلید وموس بررسی خواهند شد. در مرحله بعد کارت های PCI نصب شده بر روی سیستم بررسی می گردند. در صورتیکه در هر یک از مراحل فوق BIOS با اشکالی برخورد نماید با نواختن چند Beep معنی دار، مورد خطاء را اعلام خواهد کرد. خطاهای اعلام شده اغلب به موارد سخت افزار سیستم مربوط می گردد.

برنامه BIOS اطلاعاتی در رابطه با نوع پردازنده ، فلاپی درایو ، هارد دیسک ، حافظه تاریخ و شماره ( ورژن ) برنامه BIOS ، نوع صفحه نمایشگر را نمایش خواهد داد. در صورتیکه بر روی سیستم از آداپتورهای SCSI استفاده شده باشد ، BIOS درایور مربوطه آن رااز BIOS اختصاصی آداپتور فعال و BIOS اختصاصی اطلاعاتی را در رابطه با آداپتور SCSI نمایش خواهد داد. در ادامه برنامه BIOS نوع درایوی را که می بایست فرآیند انتقال سیستم عامل از آن آغاز گردد را تشخیص خواهد داد. برای نیل به هدف فوق از تنظیمات موجود در CMOS استفاده می گردد. اولویت درایو مربوطه برای بوت سیستم متغیر و به نوع سیستم بستگی دارد. اولویت فوق می تواند شامل مواردی نظیر : A,C,CD و یا C,A,CD و ... باشد.(A نشاندهنده فلاپی درایو C نشاندهنده هارددیسک و CD نشاندهنده درایو CD-ROM است ) در صورتیکه درایو مشخص شده شامل برنامه های سیستم عامل نباشد پیام خطائی نمایش داده خواهد شد. (Non System disk or disk error )

● پیکربندی BIOS

در بخش قبل اشاره گردید که BIOS در موارد ضروری از تنظیمات ذخیره شده در CMOS استفاده می نماید. برای تغییر دادن تنظیمات مربوطه می بایست برنامه پیکربندی CMOS فعال گردد. برای فعال کردن برنامه فوق می بایست در زمان راه اندازی سیستم کلیدهای خاصی را فعال تا زمینه استفاده از برنامه فوق فراهم گردد. در اغلب سیستم ها بمنظور فعال شدن برنامه پیکربندی کلید Esc یا Del یا F1 یا F2 یا Ctrl-Esc یا Ctrl-Alt-Esc را می بایست فعال کرد.( معمولا" در زمان راه اندازی سیستم نوع کلیدی که فشردن آن باعث فعال شدن برنامه پیکربندی می گردد، بصورت یک پیام بر روی صفحه نمایشگر نشان داده خواهد شد ) پس از فعال شدن برنامه پیکربندی با استفاده از مجموعه ای از گزینه های می توان اقدام به تغییر پارامترهای مورد نظر کرد. تنظیم تاریخ و زمان سیستم ، مشخص نمودن اولویت درایو بوت، تعریف یک رمز عبور برای سیستم ، پیکربندی درایوها ( هارد، فلاپی ، CD) و ... نمونه هائی از گزینه های موجود در این زمینه می باشند. در زمان تغییر هر یک از تنظیمات مربوطه در CMOS می بایست دقت لازم را بعمل آورد چراکه در صورتیکه عملیات فوق بدرستی انجام نگیرد اثرات منفی بر روی سیستم گذاشته و حتی در مواردی باعث اختلال در راه اندازی سیستم خواهد شد.

BIOS از تکنولوژی CMOS بمنظور ذخیره کردن تنظیمات مربوطه استفاده می نماید . در این تکنولوژی یک باتری کوچک لیتیوم انرژی(برق) لازم برای نگهداری اطلاعات بمدت چندین سال را فراهم می نماید

● ارتقاء برنامه BIOS

تغییر برنامه BIOS بندرت انجام می گیرد. ولی در مواردیکه سیستم قدیمی باشد، ارتقاء BIOS ضروری خواهد بود.با توجه به اینکه BIOS در نوع خاصی از حافظه ROM ذخیره می گردد، تغییر و ارتقاء آن مشابه سایر نرم افزارها نخواهد بود. بدین منظور به یک برنامه خاص نیاز است . برنامه های فوق از طریق تولید کنندگان کامپیوتر و یا BIOS عرضه می گردند. در زمان راه اندازی سیستم می توان تاریخ ، شماره و نام تولید کننده BIOS را مشاهده نمود. پس از مشخص شدن نام سازنده BIOS ، با مراجعه به وب سایت سازنده ، اطمینان حاصل گردد که برنامه ارتقاء BIOS از طرف شرکت مربوطه عرضه شده است . در صورتیکه برنامه موجود باشد می بایست آن را Download نمود. پس از اخذ فایل( برنامه) مربوطه آن را بر روی دیسکت قرار داده و سیستم را از طریق درایو A ( فلاپی درایو) راه اندازی کرد. در این حالت برنامه موجود بر روی دیسکت، BIOS قدیمی را پاک و اطلاعات جدید را در BIOS می نویسد. در زمان ارتقاء BIOS حتما" می بایست به این نکته توجه گردد که از نسخه ای که کاملا" با سیستم سازگاری دارد، استفاده گردد در غیر اینصورت BIOS با اشکال مواجه شده و امکان راه اندازی سیستم وجود نخواهد داشت .!

SATA و IDE چه هستند؟

  تکنولوژی دیسک سخت ( HARD DRIVE ) بر پایه پروسس موازی اطلاعات عمل می کنند و بدین معناست که اطلاعات به صورت بسته هایی به روشهاهی مختلف ( رندوم ) به باس اطلاعاتی فرستاده می شوند. اطلاعات از دیسک سخت در فاصله های زمانی کاملاً تصادفی می آیند و وارد باس اطلاعاتی شده و در نهایت به سمت مقصد نهایی می رود. IDE مخفف Integrated Drive Electronics می باشد همینطور که می دانید رابط IDE گاهی با عنوان ATA شناخته می شود که مخفف AT Attachment است.

این تکنولوژی از سال 1990 به عنوان استاندارد کامپیوترهای شخصی (PC ) برای هارد دیسک ها بوده است و این زمانی بود که تکنولوژی مذکور جای درایوهای ESDI و MFM را گرفت یعنی زمانی که هارد دیسک ها به طور متوسط حجمی معادل 200 مگا بایت داشتند. در سال 1990 اولین هارد دیسک یک گیگا بایتی وارد بازار شد و قیمتی برابر 200 دلار در بازار آمریکا داشت. از آن پس تا کنون IDE تکنولوژی مورد استفاده بوده زیرا هارد دیسکها را با قیمت پایین در اختیار مصرف کننده قرار می داد، جای کمتری می گرفت و سرعت مناسبی داشت.

همتای IDE در آن زمان SCSI ( که مخفف Small Computer System Interface است) بود. SCSIکمی از IDE سریعتر است اما بسیار گرانتر است. به علاوه احتیاج به خرید یک ادپتر SCSI که ارزان هم نیست احتیاج دارید. به عبارت دیگر IDE بازار هارد دیسکهای کامپیوتر های شخصی را در انحصار خود گرفت. آنطر که به نظر می رسد کارخانه های معتبر حداقل یک تا دو سال دیگر به تولید هارد دیسکهای با تکنولوژی IDE ادامه دهند.

هارد دیسکهای IDE از کابلهای ریبون پهنی استفاده می کنند که در داخل کامپیوتر بسیار به چشم می آیند و مرتب کردن این کابلها در داخل کامپیوتر خود هنری است.

تکنولوژی هارد دیسک های ساتا ( SATA ) بر اساس پردازش اطلاعات متوالی ( سریال ) است. یعنی انتقال اطلاعات از هارد دیسک به باس دیتا و در جهت عکس به طور منظم و در دورهای زمانی مشخص انجام می گیرد.

هارد دیسکهای ساتا از کابلهای ریبون با پهنای کمتر استفاده می کنند که برای کسانی که آنرا اسمبل می کنند باعث بسی خوشبختی است. این کابلهای نازک دارای کانکتورهای بست داری هستند که کار کردن با آنها را ساده تر می کند.

هارد دیسکهای ساتا اطلاعات را با سرعت متوسط 150Mb بر ثانیه انتقال می دهند. اما مقاله های زیادی روی اینترنت در مورد هارد دیسکهای با سرعت 3Gb در ثانیه خواهید یافت.

اما بیایید این دو را در عمل با یکدیگر مقایسه کنیم و ببینیم چرا صنعت در آینده تکنولوژی SATA را بر خواهد گزید.

تا کنون در مقایسه دو هارد دیسک به قیمت هم توجه داشتیم اما حالا بدون در نظر گرفتن قیمت و تکنولوژی مرسوم کارایی را بررسی می کنیم.آزمایش از این قرار بود. یک کامپیوتر قدیمی را به یک هارد SATA مجهز کردیم. و بعد از آن دو کامپیوتر امروزی ( پنتیوم 4 ) با سرعت متعارف را با هارد دیسک هایIDE برای مقایسه انتخاب کردیم. آزمایش ها و نتایج به قرار زیر بودند.

آزمایش 1

آین آزمایش یک انتقال فایل معمولی بود. برای اینکه در هر سه کامپیوتر انتقال اطلاعات کاملاً مشابه باشد در ویندوز XP شاخه :

c:\windows\system32

انتخاب شد در یک سیستم که در آن ویندوز XP اجرا می شود این شاخه در حدود 330 مگابایت حجم دارد. و حدود 2000 فایل در آن وجود دارد. یک فولدر جدیر در درایو C (پارتیشن C ) از هارد دیسک ایجاد شد سپس در DOS فرمان

copy>c:>windows> system32>*.*

اجرا شد که همانطور که می دانید این دستور همه فایلهای داخل شاخه system32 را در فولدر جدید کپی می کند و نتایج جالب بدست آمده آز این قرار بود:

کامپیوتر و نوع هارد دیسک زمان انتقال اطلاعات

سیستم جدید اول همراه با IDE 127 ثانیه

سیستم جدید دوم همراه با IDE 151 ثانیه

سیستم قدیمی همراه با SATA 44 ثانیه

آزمایش 2

دومین آزمایش زمان بوت شدن است که زمانهایی که مربوط به سخت افزار است حذف شده است. یعنی از لحظه ای که تصویر آغازین ویندوز به نمایش در می آید تا لحظه ای که دسک تاپ کامپیوتر به حالت عادی در می آید زمان اندازه گرفته شد نتایج به قرار زیر است

کامپیوتر و نوع هارد دیسک زمان بوت

سیستم جدید اول همراه با IDE 28 ثانیه

سیستم جدید دوم همراه با IDE 28 ثانیه

سیستم قدیمی همراه با SATA 17 ثانیه

توجه: در این تستها به کارخانه سازنده دیسکها اشاره نشده است مطمئناً با در نظر گرفتن این فاکتور تغییر خواهد کرد ولی هر دو مدل IDE و SATA از هارد دیسک ساخت یک کارخانه استفاده شده است.

منبع : یادبگیر دات ک

Ram چیست

 سال ها قبل بیشترین RAM موجود روی یک PC تنها MB4 بود و در حقیقت PCهای اولیه با مقدار کمی RAM، یعنی چند کیلوبایت اجرا می شدند.

سال ها قبل بیشترین RAM موجود روی یک PC تنها MB4 بود و در حقیقت PCهای اولیه با مقدار کمی RAM، یعنی چند کیلوبایت اجرا می شدند.

افزایش روزافزون نرم افزارهای پیچیده، حداقل مقدار RAM لازم برای PC را افزایش داد و از طرفی با کاهش قیمت RAM نسبت به قبل دیگر داشتن مقادیر زیادی RAM امر عادی و پیش پا افتاده شد.

یک رابطه ی دو جانبه بین برنامه های کاربردی که نیاز به RAM زیاد دارند و کاهش قیمت RAM وجود دارد. در طی چند سال اخیر قیمت RAM بسیار کاهش یافته است و همین امر به طراحان نرم افزار این فرصت را داده تا برنامه هایی را طرح ریزی کنند که به حافظه های بیشتری نیاز دارند چون آنها می دانند که کاربران احتمالاً مقدار زیادی RAM در اختیار دارند.

ارتقاء RAM از MB64 به MB192 (یعنی افزودن MB RAM128) چیزی حدود 42000 تومان هزینه دارد و برای ارتقاء RAM از MB64 به MB256 (یعنی افزودن یک MB RAM64 و یک MB RAM128) حدود 65000 تا 70000 تومان باید بپردازید. این مبالغ بیشتر به ویژگی ها، نوع و تاخیر RAM بستگی دارند. همچنین هزینه ی ارتقاء RAMاز MB64 به MB384 (یعنی تهیه ی دو MB RAM128 و یک MB RAM64) بین 130000 تا 150000 تومان است.

اگر افزایش RAM با استفاده از قطعات کوچکتر RAM باشد، ارزانتر از افزودن یک قطعه ی بزرگ RAM تمام می شود. برای مثال قیمت دو قطعه MB RAM128 از نوع DIMM کمتر از یک قطعه MB RAM256 از همان نوع است.

کامپیوترهایی که در سال 1993 فروخته شدند بطور متوسط دارای MB RAM6/4 بودند و مقدار متوسط RAM در کامپیوترهایی که تا انتهای سال 2000 به فروش رسیدند MB110 بوده است که این مقدار یک افزایش 2291 درصدی را در طول هفت سال نشان می دهد.

البته هفت سال برای یک کامپیوتر هم عمری است! اما اگر رشد RAM را در دو سال اخیر و یا حتی در نیمه ی اول سال 2000 با انتهای آن مقایسه کنید باز هم درصد رشد بالایی را خواهید دید. برای مثال از سال 1997 تا 2000 به طور متوسط مقدارRAM ، یک افزایش 237 درصدی داشته و یا حتی افزایش مقدار RAM در نیمه دوم سال 2000 نسبت به نیمه ی اول یک رشد 46 درصدی را نشان می دهد.

در هر صورت هر چه RAM و حافظه ی بیشتری داشته باشیم، هنگام ذخیره ی عکس ها و یا اجرای بازی ها عملکرد بهتری خواهیم داشت (خصوصاً در مورد بازی های جدید که به حافظه ی بیشتری نیاز است.) افزودن RAM باعث می شود حافظه ی کامپیوتر شما سریع تر از درایو دیسک سخت عمل کند و هر چه حافظه سریع تر و بهتر اجرا شود داده ها با تنگنای کمتری منتقل می شوند.

● گرافیک و چندرسانه ای ها

برنامه های کاربردی گرافیکی و چند رسانه ای همواره به حافظه ی بیشتری نیاز دارند و شاید بیشترین فایده ی RAM، زیاد، متوجه اینگونه برنامه ها باشد. تحقیقاتی که توسط سازمان های Crucial Technology و eTesting Labs انجام شد نشان می دهد اگر در یک سیستم Win 2000 که برنامه های چندرسانه ای را اجرا می کند، مقدار RAM را از MB64 به MB256 افزایش دهیم در آن صورت عملکرد سیستم 5/102 درصد افزایش خواهد یافت. اگر مقدار RAM در چنین سیستمی به MB384 برسد در آن صورت عملکرد سیستم یک افزایش 115 درصدی را نشان می دهد.

▪ با چنین مقدار RAM شما می توانید چندین برنامه ی چندرسانه ای و گرافیکی مانند:

Adobe Premiere 5) ,

Adobe Photoshop 5.0

Macromedia Director 7.0 ,

Macromedia DreamWeaVer 2.0,

Netscape Navigator 4.6

و Sonic Foundry Sound Forge 4.5 را به طور همزمان داشته باشید و بطور مکرر از یک برنامه وارد برنامه دیگری شوید. البته در چنین سیستم هایی لازم است که پردازشگر های سرعت بالایی مانند Athlon 800MHz و یا Pentium III با سرعت Mhz500 نیز نصب شود.

اما نکته ی مهمی که باید به آن توجه کنید این است که گرچه با افزایش RAM عملکرد سیستم بهتر می شود اما هر چه این افزایش بیشتر شود، روند بهبود عملکرد نسبت به قبل سرعت کمتری دارد. تا جایی که دیگر با افزایش RAM عملکرد سیستم تغییر نخواهد کرد.

گرچه ارتقاء RAM در سیستم های Pentium بهبود آشکاری در عملکرد سیستم نشان می دهد اما این عمل در سیستم های Athlon 800 از نتایج بهتری برخوردار است. برای مثال ارتقاء RAM از MB64 به MB256 در سیستم های Pentium عملکرد سیستم را 1/44 درصد زیاد می کند، درحالی که با همین مقدار افزایش RAM ، عملکرد سیستم های Athlon، 5/102 درصد افزایش می یابد.

طی مطالعات دیگری که در رابطه با تاثیر ارتقاء RAM بر روی عملکرد سیستم های Win2000 در ادارات صورت گرفت معلوم شد که با ارتقاء RAM از MB64 به MB128عملکرد سیستم ها 17 درصد بهتر شده است اما وقتی افزایش RAM از MB128بیشتر شد، بهبود چندانی بدست نیامد. برای مثال وقتی مقدار RAM از MB128 به MB256 رسید، عملکرد سیستم تنها یک درصد افزایش یافت. مطالعات اخیر نشان می دهد علاوه بر افزایشRAM ، بهبود عملکرد سیستم رابطه ی مستقیمی با سرعت پردازشگر دارد و به همین دلیل افزایش RAM در سیستم هایی که پردازشگرهایشان دارای سرعت بالا هستند از بازدهی قابل ملاحظه ای برخوردار است.

● حرکت در اینترنت

ارتقاء RAM بر بسیاری از کاربردهای اینترنت مانند صفحات Shock Wave , Flash , Java Script , XML و Read Audio، برش های صوتی تصویریQuick Time , Windows Media و VRML تاثیر گذاشته و باعث بهبود آنها می شود خصوصاً وقتی که این ارتقاء از MB32 به MB64 و یا MB96 باشد. اما وقتی افزایش RAM از مرز MB96 می گذرد دیگر افزایش محسوسی در زمان و سرعت بارگذاری صفحات دیده نمی شود.

با افزایش RAM از MB64 به MB128، عملکرد برنامه ی Java بهتر و آسانتر خواهد شد و وقتی این افزایش به MB 256 رسید باز هم می توانیم بهبود عملکرد را ببینیم در حالی که افزایش RAM از MB 64به مقادیر بالاتر در مورد سایر کاربردهای اینترنتی تنها موجب پدید آمدن بهبود کمی در عملکرد آنها می شود.

● بازی

بازی های کامپیوتری، برنامه های پیچیده ای هستند و به حافظه ی زیادی نیاز دارند تا بتوانند گرافیک واقعی خود را به معرض نمایش بگذارند. چیزی که مانیتور نمایش می دهد سیگنال های ویدیویی(تصویری) است که کارت تصویر (کارت گرافیکی) از طریق یک کابل به آن می فرستد. کارت تصویر از RAM موجود بر روی برد خودش استفاده می کند. این RAM با حافظه ای است که بر روی برد اصلی قرار دارد فرق می کند. اگر حافظه ی مورد نیاز یک بازی بیش از مقدار RAM موجود بر روی کارت تصویر باشد، کارت تصویر برای تامین فضای کافی از RAM موجود بر روی برد اصلی کمک می گیرد. یعنی داده های باقی مانده را در آنجا قرار می دهد و برای اجرای بازی، این داده ها را از آن قسمت گرفته و یا دوباره به آن قسمت می فرستد. این کار را یک درگاه پیشرفته ی گرافیکی انجام می دهد و از طریق همین درگاه است که داده هایی بر روی RAM کارت تصویر که جا نشده اند به RAM برد اصلی منتقل می شوند.

ارتقاء RAM همیشه برای بازی ها و برنامه های کاربردیِ شبیه به آن که دارای ساختار تصویری حجیمی هستند بسیار مفید است.

● بیشترین ظرفیت

برای فهمیدن این که واقعاً سیستم تان از چقدر RAM می تواند پشتیبانی کند، راهنمای برد اصلی را بخوانید. اگر عمر سیستم شما بیش از دو سال باشد، احتمالاً نمی توانید مقدار زیادی RAM به آن اضافه کنید اما بردهای اصلی کامپیوترهای جدید می توانند 1GB از RAM را پشتیبانی کنند. محدودیت های فیزیکی برای زیاد کردن RAM با توجه به تعداد و نوع شیارها فرق می کند. برای مثال سیستمی که دو شیار DIMM دارد می تواند مقدار GB1 از RAM را پشتیبانی کند. در هر یک از این شیارها می توان یک قطعه DIMM با ظرفیت MB512 قرار داد.

البته برای بیشتر مردم بجای محدودیت فیزیکی، محدودیت مالی وجود دارد. چرا که هر چه مقدار RAM را افزایش دهید نسبت به مقدارهای قبلی باید پول بیشتری بپردازید. اما از آنجایی که سیستم های ویندوز 95،98 ،NT و 2000 از نظر نرم افزاری محدودیت RAM دارند و از مقادیر بسیار بالای RAM پشتیبانی نمی کنند لذا لزومی به افزایش گیگابایتی RAM نیست و از این نظر مساله ی محدودیت مالی نیز منتفی می شود!

هنگام ارتقای RAM ابتدا مطمئن شوید که آیا مقدار RAM افزوده شده با سرعت ساعت پردازشگرتان سازگاری دارد یا نه؟ برای مثال اگر سرعت ساعت سیستم شما MHz100 است RAM PC100 و اگر سرعت ساعت پردازشگرتان MHz133 است برای داشتن عملکردی بهتر RAM PC133 را خریداری کنید. اکثر بردهای اصلی وقتی که مقدار RAM زیاد شده با سرعت ساعت سیستم سازگاری نداشته باشد به طور پیش فرض از حداکثر RAM سازگار با سرعت ساعت سیستم استفاده می کنند که به طبع از مقداری که زیاد کرده اید، کمتر است.

بدیهی است که در چنین حالتی تنها این پول شماست که هدر می رود چون عملاً از RAM اضافه شده هیچ استفاده ای نمی کنید. همچنین RAMهایی که برای سرعت بالا هستند از نظر مگابایت گرانتر از RAMهایی هستند که برای سرعت ساعت پایین تر می باشند و حتی حالت بدتری نیز امکان دارد و آن این است که برخی از بردهای اصلی به طور اتوماتیک سرعت حافظه را تنظیم نمی کنند و درنتیجه باعث بوجود آمدن پیغام خطا و یا ظاهر شدن علائمی شبیه به آنچه که هنگام خرابی ویندوز پدید می آید می شوند.

سه نوع اصلی RAM عبارتند از , PC 100 PC66 و PC 133. نوع دیگری از RAM بنام PC 266 یا DDR133 RAM می باشد که برای سیستم هایی با سرعت ساعت MHz266 ساخته شده است. این RAM جدیداً به بازار آمده است.

با رشد فن آوری پردازشگرها و افزایش سرعت آنها، وجود حافظه هایی که با این پردازشگرها مناسب باشند نیز احساس می شود. یعنی هرچه پردازش سریع تر شود حافظه نیز باید به همان نسبت بیشتر شود.

بعضی از سیستم ها تنها می توانند مقدار معینی از حافظه را نگه دارند و اگر حافظه ی نصب شده از این مقدار بگذرد سیستم نمی تواند این حافظه ی افزوده را پوشش دهد و در نتیجه عملکرد آن کم می شود. البته این کاهش عملکرد به نحوه ی استفاده از سیستم نیز بستگی دارد و منظور این نیست که عملکرد سیستم نسبت به قبل کمتر می شود بلکه منظور این است که عملکرد سیستم پس از افزایش RAM چیزی نیست که کاربر از آن انتظار دارد و در مقایسه با زمانی که حافظه از 32 مگابایت به 96 مگابایت افزایش می یابد به نظر تغییر چندانی نمی کند.

● نصب

خوشبختانه عمل نصب حافظه، زمانی که مقدار آن زیاد می شود کار مشکلی نیست. البته در مورد سیستم هایی که قبل از پردازشگرهای Pentium II ساخته شده اند باید بگوییم برای افزایش RAM ، نمی توان آن را به صورت یکپارچه در داخل سیستم قرار داد بلکه مجبوریم قطعات RAM را به صورت جفت قرار دهیم. برای مثال اگر بخواهیم یک RAM MB128 داشته باشیم مجبوریم از دو MB RAM64 استفاده کنیم.

اما سیستم های فعلی از این نظر انعطاف پذیری بیشتری دارند.

هر حافظه ی RAM به صورت یک قطعه است که بر روی آن چیزهای دندانه ای مانندی وجود دارد که به آنها Pin (پایه) گفته می شود و از طریق این Pinها است که قطعه ی RAM در داخل شیار موجود بر روی برد اصلی قرار می گیرد. ابتدا پایه های برجسته ی RAM را با شکاف های موجود بر روی برداصلی تنظیم کرده و سپس آن را به طور مستقیم به سوی برد اصلی فشار دهید تا زایده هایی که در دو طرف هستند به طرف بالا حرکت کرده و در مکان مناسب قرار گیرند و قفل شوند. اگر شما بر روی قطعه ی RAM فشار وارد کنید، این زایده ها به طور خودکار به بالا حرکت می کنند. به این ترتیب می بینید که سخت ترین کار در نصب یک RAM باز کردنِ درِ Case است. نصب تمام RAM ها به همین روش است ربطی به اندازه ی آنها ندارد.

برای نصب ابتدا مطمئن شوید که به زمین اتصال دارید. منظور از اتصال به زمین، اتصال بخش هایی از یک مدار الکتریکی به یک رسانا به نام زمین است که به عنوان مرجع سایر ولتاژهای درون مدار عمل می کند. رسانای زمین در تخته مدارهای نصب شده معمولاً به شاسی یا چهارچوب فلزی که قطعات الکترونیکی را نگه می دارد متصل است. شاسی نیز به سیستم زمین پریز برق وصل است. این کار برای جلوگیری از شوک الکتریکی، بسیار مهم است.

ولتاژهای پایین بکار رفته در تراشه های حافظه، آنها را نسبت به الکتریسته ی ساکن بسیار حساس می کند و به همین دلیل اگر هنگام نصب از جانب دستان شما بارالکتریکی وارد قطعه ی حافظه ی جدید شود آن را خراب می کند. ساده ترین کار برای انتقال الکتریسته ی ساکن به زمین، لمس کردن منبع تغذیه است. همچنین قبل از باز کردن در Case مطمئن شوید که باعث بی اعتبار شدن گارانتی سیستم تان نمی شوید. بعضی از تولیدکنندگان، Case را پلمپ

می کنند و از خریداران می خواهند که تنها به تکنسین های مجاز اجازه دهند که به ارتقاء RAM اقدام نمایند.

● کنترل و اداره ی RAM

بعضی از کاربران به اشتباه فکر می کنند که مقادیر زیاد RAM نسبت به مقادیر کوچک نگه داری و توجه بیشتری نیاز دارند اما حقیقت این است که بعد از ارتقاء RAM مثلاً از MB192 به MB256 و یا بیشتر دیگر کارچندانی برای کاربر باقی نمی ماند تا برای بهبود عملکرد سیستم انجام دهد. اگر شما تنظیمات مربوط به حافظه را به گونه ای تغییر داده باشید که به طور دستی مقدار RAM استفاده شده را پیکربندی کند در آن صورت مجبور به انجام یکسری تنظیمات مناسب با آن خواهید بود و یا این که می توانید به ویندوز اجازه دهید تا این کار به عهده بگیرد. زیبایی سیستم عامل ویندوز توانایی و قابلیت آن در مدیریت و اداره ی منابع سیستم مانند RAM است بی آن که مداخله ای از جانب کاربر صورت بگیرد.

● اشتباهات متداول

بزرگترین اشتباهی که کاربران هنگام ارتقاء RAM انجام می دهند خرید قطعات حافظه ای نامناسب است. به این ترتیب کامپیوتر قادر به شناسایی چنین RAM ناسازگاری نیست. یک RAM نامناسب می تواند موجب خرابی کامپیوتر شود.

حافظه ی SIMM می تواند بر روی بردهایی استفاده شود که شیار حافظه ی آنها 30 پایه و 72 پایه است.حافظه ی DIMM،168 پایه داشته و نیازی به این که به صورت جفت استفاده شود ندارد. این نوع حافظه دارای یک مسیر 64 بیتی است و به همین دلیل برای استفاده با اکثر پردازشگرهای جدید مناسب به نظر می رسد.

نوع دیگری RAM که حدود یکسال است تولید می شود Direct Rambus Dynamic نام دارد. این RAM ها در قطعاتی که RIMMنامیده می شوند به بازار ارایه می گردند و برای استفاده به یک برد اصلی سازگار با آنها نیاز دارید:

کتابچه ی راهنمایی که همراه کامپیوترتان وجود دارد و یا پایگاه وب کارخانه ی تولید کننده ی آن را به خوبی بررسی کنید تا از نوع و سرعت RAM توصیه شده برای کامپیوترتان آگاه شوید. قطعات حافظه یی بکار رفته در سیستم های جدید که دارای معماری RAMBUS هستند شبیه به حافظه های DIMM می باشند اما از این حافظه ها نمی توان در این سیستم ها استفاده کرد چرا که سیستم های مذکور با حافظه های DIMM سازگاری ندارند.

● گارانتی

خرید مقدار زیادی RAM در حقیقت نوعی سرمایه گذاری قابل توجه است که البته بسیاری از مشتریان ترجیح می دهند با یک گارانتی، پشتیبانی برای این کار داشته باشند. شاید RAM هایی که مارک های شناخته شده ای دارند کمی گرانتر از بقیه باشند ولی در عوض گارانتی طولانی تری دارند. این نوع RAMها از RAMهای معمولی سریع تر هستند اما قیمت آنها در هر قطعه ی 168 پایه ای، 16000 تومان گرانتر از سایر RAMها است.

بعضی از تولید کنندگان معمولی حافظه، جنس خریداری شده را برای همیشه (مادام العمر) گارانتی می کنند. این نوع RAMها قابل اعتمادترند اما بعضی از تولیدکنندگان نیز RAMهای ارزانتری مانند OEM تولید می کنند. این RAMها به خاطر ارزان بودنشان معروفند اما مدت گارانتی آنها خیلی کوتاه است و نهایتاً به یک ماه می رسد و گاهی نیز گارانتی ندارند به نظر می رسد. تهیه ی چنین RAMهایی نوعی خطر کردن است. همچنین کاربرانی که این RAMها را تهیه کرده اند اظهار می کنند سرعت آنها از سایر RAMها کمتر است.

● سخن آخر

بیشتر برنامه های کاربردی وابسته به ویندوز به نحوی طراحی شده اند که مقدار زیادی RAM نیاز دارند. بعد از پردازشگر، RAM مهمترین عامل برای تعیین عملکرد کامپیوتر است. اگر گاهی از درایو دیسک سخت تان صدای جیرجیر می شنوید و یا سیستم هنگام تغییر وضعیت بین برنامه ها شما را منتظر می گذارد، لازم است که RAMتان را ارتقاء دهید چون این علایم نشان می دهند که شما به RAM بیشتری نیاز دارید.

تعیین این که چه مقدار از RAM واقعاً می تواند برای یک کاربر مفید باشد کار دشواری است. زیرا این به نوع کاری که او انجام می دهد بستگی دارد. اما به طور متوسط در حال حاضر مقدارMB RAM128 می تواند خوب و رضایت بخش باشد.